Βιώσιμες, Ασφαλείς και Ανθεκτικές Πόλεις

Περιγραφή Μαθήματος

Στόχοι

Το μάθημα «Βιώσιμες, Ασφαλείς και Ανθεκτικές Πόλεις» αποτελείται από τα μαθήματα της θεωρίας και την παρακολούθηση προόδου φοιτητικών εργασιών. Σκοπός του μαθήματος είναι η εξειδίκευση και εμβάθυνση στις αρχές, τα κριτήρια και τα προγράμματα βιώσιμης ανθεκτικής και ασφαλούς ανάπτυξης  ανθρώπινων οικισμών (πόλεων, προσφυγικών καταυλισμών), δίνοντας έμφαση στην περίοδο ανασυγκρότησης μετά από περιβαλλοντικές, ανθρωπογενείς, στεγαστικές και υγειονομικές κρίσεις. Οι αρχές και τα κριτήρια της κοινωνικής και περιβαλλοντικής δικαιοσύνης αλλά και της ισότιμης πρόσβασης στους πόρους ανθεκτικότητας αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους αυτής της θεώρησης. 

Στα πλαίσια του μαθήματος και της εκπόνησης φοιτητικής εργασίας, οι φοιτητές/ριες:

1) εξοικειώνονται με κριτήρια, εργαλεία και μεθόδους διάγνωσης αναπτυξιακών προβλημάτων σε αστικές περιοχές και πόλεις από τη σκοπιά της βιώσιμης ανάπτυξης,  της (κοινωνικής) ανθεκτικότητας και της ασφάλειας, 

2) εξασκούνται στην ερμηνεία και ανάλυση των παραπάνω προβλημάτων (περιβαλλοντικών, κοινωνικών, οικονομικών, θεσμικών) σύμφωνα με τις αρχές και τα κριτήρια της βιώσιμης ανάπτυξης, κοινωνικής ανθεκτικότητας και κοινωνικής καινοτομίας, 

3) αναγνωρίζουν καλές και κακές πρακτικές στα προγράμματα αστικής ανάπτυξης, αστικής ανθεκτικότητας και ασφάλειας υπό το πρίσμα της διατήρησης του φυσικού και πολιτισμικού κεφαλαίου, της ενδογενεακής και διαγενεακής ισότητας, της εξάλειψης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, της περιβαλλοντικής και στεγαστικής δικαιοσύνης, της προστασίας των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων (συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην κατοικία και την πόλη, ειδικά μετά από κρίσεις), της ικανοποίησης των βασικών αναγκών, της διασφάλισης ανοικτού, ευρύτατα συμμετοχικού συστήματος διακυβέρνησης κλπ, 

4) είναι σε θέση να αξιοποιούν παλιά και νέα καινοτόμα εργαλεία και διαδικασίες για τη διόρθωση των προβλημάτων αυτών και την προώθηση του στόχου της αστικής βιώσιμης ανάπτυξης, ανθεκτικότητας και ασφάλειας πριν και μετά από κρίσεις, και

5) κατανοούν τη σχέση της πόλης με την ασφάλεια, τόσο ως εξατομικευμένης όσο και ως συλλογικής συνθήκης, υπό το πρίσμα ενός πολυδιάστατου και πολύ-επίπεδου συνδυασμού κοινωνικοοικονομικών και φυσικών παραμέτρων. 

H άσκηση περιλαμβάνει παρουσιάσεις φοιτητικών εργασιών.

Περιεχόμενα

• Η έννοια της βιώσιμης  ανάπτυξης  και  οι  αντιφάσεις  της
• Οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, περιβαλλοντικές και πολιτικές  διαστάσεις  της Βιώσιμης Ανάπτυξης
• Η Διάσκεψη του Ρίο και  του  Γιοχάνεσμπουργκ,   η  Ατζέντα   21,   η Ατζέντα 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
• Η έννοια της (αστικής) ανθεκτικότητας 
• Κοινωνική βιωσιμότητα, αστική ανθεκτικότητακαι αστική διακυβέρνηση
• Στρατηγικός και τοπικός σχεδιασμός για την αστική βιώσιμη ανάπτυξη και αστική ανθεκτικότητα 
• Ζητήματα περιβαλλοντικής, κλιματικής, στεγαστικής, κοινωνικο-χωρικής δικαιοσύνης, βιώσιμης κινητικότητας, εξοικονόμησης ενέργειας, περιβαλλοντικής και πολιτιστικής προστασίας, συμμετοχικής λήψης αποφάσεων, συμπαραγωγής και συνυλοποίησης σχεδίων
• Η έννοια της τρωτότητας και της ασφάλειας
• Σχεδιασμός προστασίας και πολιτική ασφαλείας των πόλεων
• Σχεδιασμός προστασίας-επανάκαμψης-ανασυγκρότησης
• Δικτύωση, συνηγορία και συμμαχίες για την προώθηση της βιώσιμων, ανθεκτικών και ασφαλών πόλεων
• Κοινοτική αρχιτεκτονική και (αν)οικοδόμηση ανθρώπινων οικισμών μετά απο «φυσικές» και ανθρωπιστικές κρίσεις
• Eθνικές και Ευρωπαϊκές  πολιτικές  αστικής  βιώσιμης  ανάπτυξης και ανθεκτικότητας
• Βιώσιμες, ανθεκτικές και ασφαλείς πόλεις: μελέτες περιπτώσεων από Ελλάδα, Ευρώπη και Αμερική. 

Αξιολόγηση 

Η εργασία επικεντρώνεται στην ανάλυση τρέχοντων ή ολοκληρωμένων έργων, δράσεων, κειμένων ή σχεδίων  πολιτικής που προωθούν/προώθησαν στόχους βιωσιμότητας, ανθεκτικότητας ή ασφάλειας σε μια Γειτονιά, Δημοτικό Διαμέρισμα ή Δήμο λαμβάνοντας υπόψη το ευρύτερο πλαίσιο των κοινωνικών, οικονομικών, πολιτικών, περιβαλλοντικών, πολεοδομικων χαρακτηριστικών της περιοχής υπό μελέτη.

Μέθοδοι αξιολόγησης:

1. Επιτυχής ανάπτυξη εργασίας σε γραπτή μορφή (60%) 

2. Προφορική, δημόσια παρουσίαση της εργασίας (40%)